3- صنایع تولید رنگ:

پساب تولیدی در این صنعت مربوط به شستشوی ظروف و پاتیل‌ها است ، به علت آن که در تهیه رنگ‌ها از حلال‌های آلیفاتیک، آروماتیک، پیگمنت‌های آلی و معدنی، رزین‌ها و افزودنی‌های گوناگون استفاده می شود، امکان حضور چنین موادی در پساب نیز وجود دارد. نکات این پساب :

* کدورت این پساب، بسیار قابل توجه و حدود NTU 27000 است و اسیدیته آن نیز صفر است.

* متوسط BOD و COD به ترتیب 380 و 7900 میلی گرم بر لیتر است.

* در برخی کارخانه‌ها پساب تولید رزین تحت بازیافت قرار می گیرد.

* کلیه کارخانه‌های این صنعت، پساب خود را به چاه‌های جاذب تخلیه می‌کنند. کلیه پارامترهای مورد بررسی باید با استانداردهای آب‌های زیرزمینی مقایسه شود.

* کارخانه‌ها هیچ تصفیه‌ای انجام نمی دهند و 80 درصد آنها مستقیم فاضلاب خود را تخلیه می‌کنند.

4- صنایع کاغذسازی:

فعالیتهای این صنعت :

·        تولید دستمال کاغذی با خمیر کاغذ یا کاغذ باطله و پوشال

·        تولید کاغذ با استفاده از کاغذ باطله

·        کارتن سازی با استفاده از رول مقوا

·        تولید مقوای صنعتی، رول مقوا و ظروف مقوایی با استفاده از کاغذ باطله

خصوصیات پساب :

*در کارخانه‌های کارتن سازی دو نوع پساب نشاسته‌سازی و رنگ وجود دارد. در پساب نشاسته سازی که pH بیش از 10 دارد، مقادیر زیاد TSS، BOD و COD (به ترتیب حدود 570، 160 و 500 میلی گرم بر لیتر) است.

* pH متوسط این کارخانه‌ها در حد استاندارد و حدود 4/7 می‌باشد.

* تصفیه پساب کارخانه‌های این صنعت، 62% تصفیه ناقص است. کارخانه‌های مقواسازی هیچ کدام تصفیه خانه نداشتند.

5- صنایع فلزی:

در عملیات آبکاری، بیشترین مقادیر BOD و COD و TSS در پساب‌های عملیات رنگ و نقاشی در درجه اول، مربوط به مرحله چربی گیری و سپس مرحله فسفاتینگ است. به عنوان مثال BOD و COD و TSS به ترتیب برای پساب چربی گیری حدود 347، 6517 و 2673 میلی گرم بر لیتر و برای مخلوط چربی گیر و فسفاتینگ 85، 3845 و 866 میلی گرم بر لیتر می‌باشد. در این عملیات، pH پساب‌های مراحل مختلف از 8/2 الی 12 متفاوت است.

در عملیات لعاب، مقادیر بالای BOD و COD پساب مربوط به مرحله چربی‌گیری است که 289 و 5450 میلی گرم در لیتر می باشد. TSS و COD در مرحله اسید شویی نیز بالا است. pH در این پسابها 4/1 در مرحله اسیدشویی تا 13 در مرحله چربی گیری است.

6- صنایع تولید محصولات کانی غیر فلزی :

در این کارخانه‌ها مانند صنایع فلزی، تخلیه عمده به آب‌های زیر زمینی صورت می‌گیرد که سهمی حدود 83% را دارا می‌باشند.

نتیجه گیری :

در کارخانه‌های صنایع غذایی استان تهران، حداقل 28000 متر مکعب در روز فاضلاب تولید می‌گردد که تصفیه روغن نباتی و تولید فرآورده‌های گوشتی به ترتیب با حدود 11000 و 320 متر مکعب در روز بیشترین و کمترین حجم فاضلاب مورد تخلیه را دارا می‌باشند.

کارخانه‌های مجهز به تصفیه خانه مناسب فاضلاب، بسیار محدود هستند. عموما تصفیه در صنایعی مانند کارخانه‌های دارویی، بهداشتی - آرایشی و تولید رنگ تنها از مخازن سپتیک استفاده می‌شود.

در میان کارخانه‌های صنایع کاغذسازی 62% آنها تنها تصفیه‌ای ناقص انجام می‌دهند که عمدتا یک مرحله ته نشینی است.

در مورد صنایع آبکاری، 49% از این کارخانه‌ها پساب خود را حتی بدون هیچگونه تصفیه‌ای تخلیه می‌کنند و این قضیه حتی در کارخانه‌های بزرگ نیز وجود دارد.

هر روزه حجم بسیار عظیمی فاضلاب صنعتی آلوده، به منابع پذیرنده وارد می‌شود که اکثرا این تخلیه (به ویژه در کارخانه‌های جاده کرج) به چاه‌های جاذب صورت می‌گیرد و خطر آلودگی آب‌های زیرزمینی را در بر دارد. در اکثر کارخانه‌ها مشاهده شد تخلیه فاضلاب‌های صنعتی به چاه‌ها به عنوان آسان ترین و اصلی ترین روش تخلیه محسوب می‌شود. در اغلب کارخانه‌ها و مناطق مسکونی اطراف این صنایع، افراد برای مصارف روزانه و آشامیدنی خود از آب چاه استفاده می‌کنند و یا کارخانه‌ها در صورت نیاز به آب در خط تولید، آب چاه را مورد استفاده قرار می‌دهند.

از آنجایی که هر متر مکعب فاضلاب تصفیه نشده می‌تواند حدود 50 متر مکعب آب را آلوده سازد، اگر در زمینه کنترل (جمع‌آوری، تصفیه و استفاده مجدد) فاضلاب‌های صنعتی اقدامی اساسی صورت نگیرد، پتانسیل آبی کشور به طور جدی در معرض خطر آلودگی قرار خواهد گرفت.

منابع :

1-  مرکز آمار ایران، سازمان برنامه و بودجه، (1375)؛ "مشخصات پایه ای و چارچوبی کارگاههای کشور- استان تهران در سال 1373".مرحله اول سرشماری عمومی صنعت و معدن، تهران.

2-    مرکز آمار ایران، مرکز کامپیوتر و اطلاع رسانی،(1375،1376،1377)، تهران.

3-    وزارت نیرو – سازمان برنامه و بودجه، (1371)؛ "استانداردهای تخلیه پسابهای شهری و صنعتی"، تهران.

4- American Water World Association; (1995), "Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater", 19^th Edition.